Τζαϊσαλμέρ, το ρόδο τα ερήμου, η χρυσή πόλη του Ρατζαστάν, εξωτική, σε θαμπώνει, σε γοητεύει με το μυστήριο της, σε ζαλίζει με τα κάστρα, τα χαβέλι και τα πολύχρωμα υφαντά της.
Βρίσκεται στην καρδιά της ερήμου Ταρ, είναι η αρχαιότερη οχυρωματική πόλη στο Ρατζαστάν, γνωστή ως "χρυσή πόλη" και αποτελεί Mνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.
Καμμιά άλλη πόλη της Ινδίας δεν έχει τόση συγκεντρωμένη ομορφιά όση η Τζαϊσαλμέρ. Όλες έχουν εκπληκτικά μνημεία, συνήθως χαμένα σε μια θάλασσα ταλαιπωρημένων μνημείων, που τα προσεγγίζεις μέσα από χαώδεις κυκλοφοριακές συνθήκες και ασφυκτική πολυκοσμία. Αντίθετα η Τζαϊσαλμέρ, δίνει την αίσθηση της ηρεμίας που επιτρέπει να απολαύσεις τη μαγευτική ομορφιά που εκτείνεται σε όλες τις γειτονιές της.
Η Τζαϊσαλμέρ είναι η δυτικότερη πόλη της Ινδίας και βρίσκεται κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν. Ένα μικρό διαμάντι στην καρδία της ινδικής ερήμου Ταρ, μιας ερήμου όμως κατοικημένης και καλλιεργούμενης κατά τόπους, αφού η κυβέρνηση του Ρατζαστάν κατάφερε να την πρασινίσει φέρνοντας νερό από τα μακρινά Ιμαλαϊα.
Η Μεσαιωνική Τζαϊσαλμέρ, πάλαι ποτέ πρωτεύουσα των Ρατζπούτ Μπχατί, υψώνεται πάνω σε αμμουδερούς, χαμηλούς λόφους και είναι τόσο αιθέρια, τόσο εξωπραγματική, που βγήκε θαρρείς απ’ τον κόσμο των παραμυθιών, απ’ τις χίλιες και μια νύχτες. Αναπτύχθηκε αρχικά ως ένα σημαντικό κέντρο καραβανιών. Μαζί με τις άλλες δυο πόλεις που βρίσκονται στην άκρη της ερήμου, την Μπικανέρ και την Τζοντπούρ, αποτελούσαν τις χρυσές πόλεις, τα κύρια εμπορικά κέντρα του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού, που συνδέει την κεντρική Ασία και τη Βόρεια Ινδία με τα λιμάνια του Γκουτζαράτ.
Το κάστρο του παραμυθιού
Στην πόλη δεσπόζει το κάστρο της από χρυσοκίτρινη πέτρα, χτισμένο πάνω σε ήπιο λόφο, από τον τότε δεσπότη της Τσαϊσάλα, το 1156, ενώ επεκτάθηκε από τους επόμενους ηγεμόνες. Το κάστρο διαφέρει από τα γνωστά μουσειακά κάστρα επειδή είναι πυκνοκατοικημένο.
Πρόκειται για ένα ζωντανό μουσείο, με τα σπίτια και τις αγορές του, τα διοικητικά κτήρια, τις πλατείες και τους ναούς του. Εκεί ζει το ένα τέταρτο των κατοίκων της, που ανήκουν αποκλειστικά στις ανώτερες κάστες των βραχμάνων και των ξατρίγιας, δηλ. των δασκάλων και των πολεμιστών-διοικητικών.
Πίσω από τις καμπυλόσχημες οχυρώσεις, μέσα στα στενά δρομάκια του στριμώχνονται αρχιτεκτονήματα τολμηρής κατασκευαστικής σύλληψης, με μοναδική το καθένα προσωπικότητα. Απόλαυση η περιήγηση ολημερίς στα γραφικά σοκάκια της καστρόπολης, χάδι γλυκό ο καυτός ήλιος.
Δεν χορταίνεις να βλέπεις τα σμάρια των μικρών παιδιών που παίζουν και χορεύουν στο άνοιγμα του κάθε σοκακιού, τους ωραίους άνδρες με τα κόκκινα, ροζ, κίτρινα τουρμπάνια στα ηλιοκαμένα πρόσωπά τους, δεν χορταίνεις να θαυμάζεις τις απλές, αρμονικές κινήσεις των γυναικών που φορούν τα πιο χτυπητά χρώματα, προπάντων κόκκινα και χρυσαφιά, που γίνονται ακόμη πιο λαμπερά κάτω από το αστραφτερό φως του Ήλιου.
Κι’ αυτές οι αραχνούφαντες μαντίλες που φορούν με τόση χάρη στο κεφάλι! Ασε τα βαρύτιμα λεπτοδουλεμένα κοσμήματα, τους χρυσούς χαλκάδες στις μύτες τους, τ’ ασημένια κουδουνάκια στα γυμνά τους πόδια. Τι γοητεία, τι χάρη, τι ελαφίσια σβελτάδα έχουν αυτές οι γυναίκες, έτσι λυγερόκορμες, φανταχτερά ντυμένες, κινούμενα αερικά, οπτασίες! Αλήθεια τι μουντές φαντάζουμε οι δυτικές μπροστά τους με τα σκουρόχρωμα ρούχα μας.
Βάλσαμο ψυχής να βλέπεις έργα λαϊκής τέχνης, θαύματα υπομονής κα φαντασίας.
Υφαντά βαμβακερά υφάσματα, λεπτοδουλεμένα χρυσά περιδέραια και σκουλαρίκια με ημιπολύτιμες πέτρες, βραχιόλια με ασημένια κουδουνάκια, άφθονους πίνακες λαϊκής ζωγραφικής, και μόλις κοιτάζεις πίσω από τα καταστήματα βλέπεις τον υφαντουργό, τον αργυροχόο, τον ζωγράφο που σου χαμογελούν και σε καλούν να περάσεις το κατώι να σε σερβίρουν μυρωδάτο τσάι και να σε ταξιδεύσουν στα μυστικά της τέχνης τους. Δεν είναι ανάγκη να ψωνίσεις, είναι χαρά τους να σου εξιστορήσουν την τέχνη τους που περνάει από γενιά σε γενιά. Πως φτιάχνεται το καθετί, τι υλικά χρησιμοποιούνται. Έτσι είναι οι άνθρωποι του Ρατζαστάν μεγαλόψυχοι!
Καθώς πέφτει η νύχτα, πλανόδιοι καλλιτέχνες στήνουν τα κουκλοθέατρα τους: η πιο δημοφιλής διασκέδαση στο Ρατζαστάν, όπου η νυχτερινή διασκέδαση-πλην των καλών εστιατορίων, που κι’ αυτά κλείνουν στις 11μμ- είναι υποτυπώδης.
Γενιές ολόκληρες κάνουν αυτή τη δουλειά. Δεν πηγαίνουν σε κάποια σχολή, τις κούκλες τις φτιάχνουν οι ίδιοι και μπορείς αν θέλεις ν’ αγοράσεις απ’ αυτές. Κοστίζουν ανάλογα με την τέχνη τους, από 100-1000 ρουπίες. Χάρμα οφθαλμών.
