Θιβέτ: Οδοιπορικό στη χώρα των ονείρων.

Καμιά περιγραφή δεν μπορεί να δώσει κάποια εικόνα της χώρας του «χρυσού θρύλου», της γης της επαγγελίας, του τοπίου που έχει την απεραντοσύνη μιας ανοικτής θάλασσας και του ουρανού που έχει το βάθος του συμπαντικού διαστήματος. Ένα θαυμαστό θέαμα που σε βυθίζει σε σιωπή και δέος.

Το ταξίδι στο Θιβέτ πρέπει να γίνει στη διάρκεια της πιο ευνοϊκής εποχής του έτους, που τα βουνά του βόρειου και κεντρικού Θιβέτ δεν έχουν χιόνια. Η πιο δημοφιλής οδική διαδρομή είναι από την Λάσα στο Κατμαντού. Ο μήκους 1.000χλμ. αυτοκινητόδρομος που συνδέει τις δύο πρωτεύουσες είναι γνωστός ως Friendship Highway ή Sino-Nepal National Road. H Friendship Highway, η μόνη εξερχόμενη εθνική οδός του Θιβέτ που οδηγεί στο εξωτερικό είναι μια πλούσια πηγή συναλλάγματος που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην προώθηση των οικονομικών, εμπορικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συναλλαγών μεταξύ της Κίνας και του Νεπάλ.

Ο δρόμος διασχίζει τις επαρχίες Ü (region) και Tsang οι οποίες αποτελούν το κεντρικό Θιβέτ, είναι δηλαδή η πολιτική, ιστορική και γεωργική ενδοχώρα του. Το ταξίδι είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα πιο θεαματικά στον κόσμο, μια ιδανική διαδρομή γιατί περνά από τα κύρια πανοραμικά σημεία των βουνοκορφών, από τα σημαντικότερα μοναστήρια, από παραδοσιακές Θιβετανικές πόλεις και χωριά και από υψόμετρα άνω των 5.100 μέτρων, προσφέρει υπέροχα τοπία και άπειρες δυνατότητες για short-trek.

Όμως η διαδρομή έχει ένα σοβαρό πρόβλημα. Η κινέζικη κυβέρνηση δεν επιτρέπει σε μεμονωμένους ταξιδιώτες (πρέπει να είναι γκρουπ δύο-τριών ατόμων της ίδιας εθνικότητος) να επισκεφτούν το Θιβέτ χωρίς ειδική άδεια και ένα προπληρωμένο, ολοκληρωμένο πακέτο διαμονής και μετακινήσεων στη χώρα. Η άδεια αυτή προσχεδιάζεται και πρέπει ο ταξιδιώτης να είναι ενημερωμένος και συγκεκριμένος σχετικά με τις τοποθεσίες που θέλει να επισκεφτεί. Είναι μία διαδικασία πολυέξοδη και χρονοβόρα. 

Ξεκινάμε με jeep 4x4 από τη Λάσα, κάνοντας πρώτα μια λοξοδρόμηση στην κοιλάδα Yarlung, κατά μήκος του ποταμού Yarlung- Zangbo (άνω ήμισυ του Βραχμαπούτρα, διασχίζει το Θιβέτ από δυτικά προς τ’ ανατολικά, θεωρείται ο υψηλότερος ποταμός του κόσμου). Η κοιλάδα Yarlung  Tsangpo βρίσκεται 189χλμ. νοτιοανατολικά της Λάσα και θεωρείται το λίκνο του Κινέζικου πολιτισμού.

Το 1988 αξιολογήθηκε από το συμβούλιο του κράτους ως μία υψηλού επιπέδου προστατευόμενη φυσική ζώνη η οποία καλύπτει μια περιοχή 920 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Διαιρείται σε 10 φυσικές υπο-ζώνες και 58 σημεία, 35 εκ των οποίων είναι φυσικά σημεία πρώτου επιπέδου. Η περιοχή περιλαμβάνει χιονώδη βουνά, ποταμούς, λίμνες, καταρράκτες, θερμές πηγές, ασβεστολιθικά σπήλαια, πέτρινες παγόδες, μοναστήρια.

Προσφέρει δε καταφύγιο σε εκατοντάδες σπάνια είδη ζώων και φυτών. Σ΄αυτή τη ζώνη βρίσκονται: ίχνη του πρώτου καλλιεργήσιμου εδάφους, του Suodang, ερείπια του πρώτου χωριού, του Suoka  και το αρχαιότερο κτίσμα, το πρώτο παλάτι του Θιβέτ, το Yumbu -Lhakang, το οποίο κτίστηκε τον 5^ο αιώνα από τον πρώτο Θιβετιανό βασιλιά τον Yumbu Tsenpo. Επίσης, εδώ συναντάμε και ένα από τα πρώτα μοναστήρια του Θιβέτ, το Tradruk, που χρονολογείται από τον 5^ο αιώνα, επί βασιλείας του Songtsen Gampo, και είναι ένας ναός που έχει κατακτήσει τους δαίμονες. 

Τι σημαίνει αυτό: όταν οι δαίμονες δημιουργούν προβλήματα μόνο οι λάμα είναι εκείνοι που μπορούν να προσφέρουν βοήθεια εκδιώκοντάς τους μακριά με μαγικούς ψαλμούς. Το κεντρικό παρεκκλήσι φιλοξενεί ένα  Thangka Drolma Tara (γυναικεία θεότητα σε περισυλλογή, μία εκδήλωση του διαφωτισμένου μυαλού όλων των Βουδών) φτιαγμένο από 29.0000 μαργαριτάρια, καθώς επίσης και ένα αρχαίο κέντημα Thangka Buddha που απεικονίζει τον Buddha  Sakyamuni (Sakya Thukpa).

Η φυσική ζώνη Yarlung -Thangpo ανήκει στην επαρχία Ü, εκτιμάται ως το «μαργαριτάρι του Θιβέτ» και είναι ευρέως γνωστή για τα τοπία της και την πολιτιστική της κληρονομιά. Η πόλη Tsetang, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας  Ü βρίσκεται στην καρδιά της κοιλάδας  Yarlung. Πρόκειται για μια μοντέρνα πόλη, σημαντικό διοικητικό κέντρο και στρατιωτική βάση της Κινέζικης Κυβέρνησης. Είναι το ορμητήριο για την κοιλάδα, προσφέρει μια αφθονία ευκαιριών για πεζοπορίες, για διανυκτέρευση και ανεφοδιασμό. Το αεροδρόμιο Gongar, το μεγαλύτερο του Θιβέτ, βρίσκεται επίσης σ’ αυτή την περιοχή.                                 

Μετά από διήμερη παραμονή στην κοιλάδα Yarlung επιστρέφουμε στη Λάσα, την πρωτεύουσα της επαρχίας Ü για να επισκεφτούμε το Potala, το Jokhang temple,  και τα μοναστηριακά συγκροτήματα, Drepung  και Sera. Η Λάσα δίνει την εικόνα πλέον μιάς πολύ μοντέρνας πόλης, με γυάλινα πολυώροφα κτήρια, πολυτελή μαγαζιά. Στους εκπληκτικά μεγάλους δρόμους κυκλοφορούν αστραφτερές λιμουζίνες και jeep 4x4. Εκατοντάδες στρατιώτες και αστυνομικοί περιπολούν το ιστορικό κέντρο, ο στρατός κυριολεκτικά περισσεύει, η «στέγη του κόσμου» φρουρείται σαν αστακός.

Οι στρατιωτικοί είναι οι πιο καλοπληρωμένοι υπάλληλοι στην Κίνα. Ο μισθός του εργάτη ανέρχεται στα 200 ευρώ το μήνα ενώ του στρατιωτικού στα 800 και άνω. Δεν είναι δηλαδή ν’ απορεί κανείς που η Κίνα έχει τόσες χιλιάδες στρατό. Οσονούπω πάντως η Λάσα θα είναι το νέο Μακάο της Κίνας και αυτή η τουριστική πλευρά μάλλον απογοητεύει.

Φυσικά δεν μπορεί να μην αισθανθείς δέος μπροστά στο «κρίνο» της πόλης, το παλάτι Ποτάλα. Είναι προτιμότερο όμως να το θαυμάσει κανείς από τον απέναντι λόφο ή να περπατήσει την Kora (κύκλο προσκυνήματος) μαζί με τους εκατοντάδες Θιβετιανούς προσκυνητές γιατί μέσα στο παλάτι γίνεται συνωστισμός από Κινέζους τουρίστες.

Η πιο φωτογενής πλευρά, που έχει αντισταθεί στην εισβολή του μοντέρνου κόσμου είναι η παλιά συνοικία Barkhor, το πνευματικό και εμπορικό κέντρο της ιερής πόλης.

Εδώ βρίσκεται ο σημαντικότερος ναός του Θιβέτ, το Jokhang, ο οποίος κτίστηκε κατά τη διάρκεια του 7^ου αιώνα από τον βασιλιά Songtsen Gampo και φιλοξενεί μια εικόνα του Jowo Sakyamuni, που είναι η ιερότερη σ’ όλο το Θιβέτ. Η μυσταγωγία στο εσωτερικό του ναού από την μυρωδιά των λυχνιών βουτύρου Yak και το μουρμούρισμα των ιερών mandras από τους προσκυνητές καθιστούν την επίσκεψη μια ασυναγώνιστη Θιβετανική εμπειρία.

Περίπου 8χλμ. Δυτικά της Λάσα βρίσκεται το  Drepung, το εντυπωσιακό μοναστήρι-μοναστηριακό πανεπιστήμιο των Gelugpa. Ήταν κάποτε ένα από τα μεγαλύτερα του κόσμου, φιλοξενούσε 10.000 χιλ. μοναχούς. Σήμερα ζουν εδώ περίπου 800 μοναχοί. Ιδρύθηκε το 1416 από έναν χαρισματικό μοναχό τον Jamyang Choje.

Υπήρξε η έδρα των πρώτων Δαλάι Λάμα οι οποίοι ασκούσαν από εδώ τον έλεγχό τους στο κεντρικό Θιβέτ. Τα σώματα του δεύτερου, τρίτου και τέταρτου Δαλάι Λάμα είναι ενταφιασμένα στον κεντρικό ναό του μοναστηριού, σε χρυσές στούπες, διακοσμημένες με χρυσάφι και πολύτιμους λίθους.

Το μoναστήρι Sera βρίσκεται 5χλμ. βόρεια της Λάσα κι ήταν μαζί με το Drepung ένα από τα δύο μοναστηριακά πανεπιστήμια των  Gelugpa. Είχε κι αυτό έναν τεράστιο πληθυσμό 5.000χιλ. μοναχών που τώρα έχει μειωθεί σε μερικές εκατοντάδες. Ιδρύθηκε το 1419 από τον Sakya Yeshe. Στις μεγάλες του δόξες φιλοξενούσε πέντε κολέγια. Σ’ ένα από τα παρεκκλήσια του υπάρχει το ύψους 6 μέτρων άγαλμα του Jampa (Maitreya), του Βούδα της ευγενείας, του μελλοντικού Βούδα, του 5^ου από τους χίλιους που θα κατέβουν στη Γή.

Το Sera και το Drepung  αφέθηκαν σχετικά χωρίς ζημιές κατά τη διάρκεια της πολιτιστικής επανάστασης και ένα μεγάλο μέρος των θησαυρών τους υπήρξε σχετικά άθικτο.

Αφήνουμε πίσω μας την επαρχία Ü  και κατευθυνόμαστε διαμέσου της Εθνικής Οδού της Φιλίας δυτικά, προς την επαρχία Tsang. Αυτή η διαδρομή των 1.000 περίπου χιλ. θεωρείται το highlight του Θιβέτ και περνά από την περίφημη λίμνη Yamdrok, τις πόλεις Gyantse, Shigatse, το Everest base cap, το Tingri καταλήγοντας στην Zangmu.

Μπροστά μας απλώνεται ένα τοπίο με ονειρική χροιά! Βαθιά πρασινογάλαζα ποτάμια γεμάτα ρείκια, βρύα και λειχήνες σε εκτυφλωτικά κόκκινο-κίτρινα χρώματα, ένας κόσμος τιτάνιων βράχων, ένας βαθύς μπλε ουρανός, ένας πύρινος ήλιος κι ανάμεσα κάποια σύννεφα και συνεχείς ξαφνικές αναλαμπές του ηλιόφωτος, ένα τοπίο σε συνεχή κατάσταση μεταμόρφωσης.

Ο δρόμος όλο και ανέβαινε, σαν ένα ταξίδι σε διάφορα κοσμικά πεδία του Υπερπέραν. Σε κάποια στιγμή, στο ψηλότερο σημείο του πρώτου περάσματος Khamba la(4794μ) παρουσιάστηκε το μεγάλο θαύμα, η Ιερή λίμνη Yamdrok. Βρεθήκαμε στην περιοχή των γαλάζιων λιμνών, των χαλκόχρωμων λόφων, των χρυσοπράσινων λιβαδιών και βοσκότοπων.

Η Yamdrok-Tso είναι η μεγαλύτερη εσωτερική λίμνη στις βόρειες κλίσεις των Ιμαλάϊων. Βρίσκεται σε υψόμετρο 4.488μ, περιβάλλεται από βουνά και οι όχθες της προσφέρουν μια ιδανική περιοχή βοσκής λόγω της χλόης και των πολλών υδάτων. Καλύπτει μία επιφάνεια 638τ.χλμ. με συνολικό μήκος ακτής 250χλμ. Το μέσο βάθος των υδάτων είναι 20-40μ. ενώ το βαθύτερο σημείο 60μ.

Πρόκειται για μια εκπληκτική τοποθεσία που συνδυάζει: λίμνες ορεινών περιοχών, νησιά, χιονισμένα βουνά, λιβάδια, θερμές πηγές, παραδοσιακούς οικισμούς και μοναστήρια. Το νερό έρχεται στη λίμνη από τους λειωμένους πάγους και τη βροχή. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η λίμνη είναι το μεγαλύτερο κλιματιστικό όχι μόνο της περιοχής Ü- Tsang, αλλά και ολόκληρης της Ασίας. Είναι επίσης ο μεγαλύτερος βιότοπος κουκουβαγιών νερού σ’ ολόκληρο το Θιβέτ. Κάθε χρόνο μετά τα μέσα Οκτωβρίου βαθμιαία καλύπτεται από παχύ στρώμα πάγου. Οι Θιβετιανοί την περιγράφουν ως σκορπιό που μπορεί ν’ αντισταθεί στις πανούκλες και ως σπίτι των οργισμένων θεοτήτων.

Στη μικρή δημοφιλή πόλη Nagartse κάνουμε μια στάση για απολαύσουμε μια μικρή πεζοπορία κατά μήκος της λίμνης και ένα υπέροχο βουτυρωμένο τσάι σ’ ένα παραδοσιακό τεϊοποτείο. Από τις γαλήνιες κοιλάδες ανεβαίνουμε πάλι μέσα από τους απειλητικούς γίγαντες, τους στεφανωμένους με αιώνια χιόνια. Σ’ αυτόν τον τόπο οι κοιλάδες βρίσκονται σε τέτοια υψώματα, όσο οι ψηλότερες κορυφές της Ευρώπης και τα βουνά υψώνονται στο διάστημα, πέρα από τη δυνατότητα πρόσβασης των μέσων ανθρώπων.

Στο πέρασμα Karo-La απολαύσαμε μια εκπληκτική θέα του παγετώνα Nojin-Kangtsang (7.181μ). Ακολουθούσε μία κοιλάδα και  βαθμιαία  ο δρόμος υψωνόταν στο πέρασμα Simi-la 4.700μ). Ένα τοπίο των ονείρων, σαν παραφυσικό όραμα. Μυτεροί μαύροι γιγαντιαίοι βράχοι υψώνονταν στο λαμπερό ουρανό και περιέβαλλαν ακτινοβόλες τουρκουάζ λίμνες. Μετά το Simi-la ξεδιπλώθηκε μπροστά μας μια απότομη κατάβαση κατά μήκος του ποταμού  Nyang –tsu και προσγειωθήκαμε θαρρείς στην κοιλάδα της Gyantse για να επισκεφτούμε την ιστορική πόλη.

Η Gyantse (3990μ) ήταν κάποτε ένα από τα σημαντικότερα σταυροδρόμια της χώρας, Εδώ σταματούσαν τα εμπορικά καραβάνια από το Σικίμ, το Μπουτάν, την Ινδία, και το Νεπάλ. Μια πολύ πλούσια αγορά, κέντρο ύφανσης ταπήτων και προϊόντων μαλλιού.

Μια πόλη αντίκα, με λευκά διώροφα σπίτια παρατεταγμένα κατά μήκος του κεντρικού δρόμου. Σπίτια ομοιόμορφα, με μεγάλα ορθογώνια παράθυρα που έχουν μικρά τετράγωνα τζάμια πλαισιωμένα από ξύλο και χαμηλές σκουρόχρωμες πόρτες στην ίδια κατακόρυφη ευθεία.

Η πόλη είναι διάσημη για το Gyantse Kumbum, το μεγαλύτερο και ωραιότερο  Chorten του Θιβέτ. Το μοναστήρι Gyantsekor-Chode ιδρύθηκε το 1418 και ήταν κάποτε ένα συγκρότημα 15 μοναστηριών όπου συνυπήρχαν τρία τάγματα του Θιβετάνικου Βουδισμού. Εννέα από τα μοναστήρια ανήκαν στους Gelugpa, τρία στους Sakyapa και τρία στο τάγμα Buton, του οποίου επικεφαλής ήταν το μοναστήρι Shalu ( μοναστήρι του 11^ου αιώνα σημαντικό κέντρο μυστικισμού και αποκρυφιστικών σπουδών που βρίσκεται κοντά στη πόλη Shigatse).
   

Το στολίδι του Pelkor Chode, είναι το Chorten Kumbum, ο ναός των δέκα χιλιάδων Βουδών, ύψους 35 μέτρων που μοιάζει με πυραμίδα. Κτίστηκε με βάση το σχέδιο ενός μαντάλα και περικλείει όλη την κοσμοθεωρία της Θιβετανικής Φιλοσοφίας. Στην Gyantse αξίζει κανείς να αφιερώσει λίγο χρόνο και να επισκεφτεί τα μοναστήρια της περιοχής.

Αφήνουμε την Gyantse και κατευθυνόμαστε προς τη Shigatse (3860μ). Ο δρόμος περνάει δίπλα από τον ποταμό Nyang –Tsu μέσα από κατάσπαρτες πεδιάδες που φιλοξενούν γαλήνια χωριουδάκια. Σ’ αυτό το ταξίδι με συντρόφευαν ο Κώστας και η Ελένη.  Περνούσαμε λοιπόν καθημερινά πολλές ώρες στα χωριά, πίνοντας βουτυρωμένο τσάι στα παραδοσιακά τεϊοποτεία, συζητώντας με τους ντόπιους, παρακολουθώντας τους κτίστες, τους αγρότες που δούλευαν στα χωράφια, τα ζώα που περνούσαν φορτωμένα στους δρόμους, εκείνα που τριγύριζαν ελεύθερα στα λιβάδια. Αυτές οι επαφές με τον ντόπιο πληθυσμό μας άφησαν μια πολύ τρυφερή ανάμνηση. Οι Θιβετιανοί είναι ο πιο καλόκαρδος λαός της Ασίας, εξαιρετικά πρόσχαροι, μιλούν και γελούν πολύ όταν ακούν κάποιο αστείο ή όταν βλέπουν κάτι ασυνήθιστο.

Οι γυναίκες θεωρούνται ίσες προς τους άνδρες και νοιώθουν άνετα ενώπιον τους. Εκδηλώνουν μεγάλη αγάπη για τα παιδιά τους και τα φροντίζουν υπερβολικά. Πολλές φορούν στο κεφάλι ένα είδος ξύλινου πλαισίου γύρω από το οποίο τυλίγονται τα μαλλιά, στολίζονται με κεχριμπάρια, μαργαριτάρια, τουρκουάζ, και όταν είναι καλοχτενισμένα, το αποτέλεσμα είναι καταπληκτικό.

Οι χωρικοί δεν εργάζονται πολύ αλλά απασχολούνται όλη την ημέρα γιατί κάνουν τα πάντα «κάλε-κάλε», δηλαδή με πολύ χαλαρό τρόπο. Συνηθίζουν να διανύουν τεράστιες αποστάσεις με άλογα μέσα σε έρημες περιοχές. Είναι δυνατός και γεροδεμένος λαός, το κρύο, ο ύπνος στην ύπαιθρο, η μοναξιά, δεν τους φοβίζουν.

Η πόλη  Shigatse βρίσκεται 250 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Λάσα , είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη του Θιβέτ και η πρωτεύουσα της επαρχίας Tsang. Υπήρξε σημαντικός σταθμός εμπορικών συναλλαγών και διοικητικό κέντρο. Το αξιοθέατο εδώ είναι το μοναστήρι Tashilhunpo, ένα από τα μεγάλα μοναστηριακά πανεπιστήμια μαζί με το Sera και το Drepung.

Ιδρύθηκε το 1447 από τον Lama Genden Drup. Λέγεται ότι έτσι ονομαζόταν ο πρώτος Dalai Lama, το σώμα του οποίου είναι ενταφιασμένο εντός του μοναστηριού σε χρυσή στούπα. Σ’ έναν τριγωνικό ναό σε σχήμα παγόδας με χρυσές στέγες φιλοξενείται ένα χρυσοχάλκινο άγαλμα του Maitreya εκπληκτικής αισθητικής. Πρόκειται για ένα τεράστιο μοναστηριακό συγκρότημα, κάποτε ζούσαν κι’ εδώ περίπου 10.000χιλ. μοναχοί, σήμερα ζήτημα να έχουν απομείνει 300. 

Οι περίπατοι στα Θιβετάνικα μοναστήρια έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον παρά το ότι πολλά από τα μυστικά δωμάτια και ιερά δεν είναι προσιτά για προσκυνητές. Λείπει όμως η πνευματικότητα, η κατάνυξη… Ίσως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όλοι οι σοφοί Λάμα έχουν φύγει πλέον από το Θιβέτ. Τα μοναστήρια έχουν δημιουργήσει ένα περίεργο κράμα εμπορίου και θρησκείας. Οι προσκυνητές είναι πελάτες, οι μοναχοί τους κοιτούν στα χέρια, το χρήμα ρέει άφθονο.  ‘Έτσι, πέρα από ορισμένες εξαιρέσεις μόνο το γράμμα του Βουδισμού διατηρείται και όχι το πνεύμα του.

Την επόμενη ημέρα αναχωρούμε για την μικρή πόλη Lhatse, που βρίσκεται 150χιλ. νοτιοδυτικά, κατά μήκος της friendship highway διασχίζοντας δυο ψηλά περάσματα εξαιρετικής ομορφιάς, το Tra-la(4050μ) και το  Yulung-Tso-la(4520μ).  Η Latse είναι μια πόλη διανυκτέρευσης, ανεφοδιασμού, προσαρμογής στο υψόμετρο Mt Qomolangma National Natural Protection Area (Εθνική Φυσική Προστατευόμενη Περιοχή του Έβερεστ).
 

Οι προστατευόμενες περιοχές του Θιβέτ καλύπτουν το 20% της επιφανείας του, αν και πολλές μένουν μόνο στα χαρτιά. Η Mt Qomolanga καλύπτει μια περιοχή 34.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων συμπεριλαμβανομένου του τοπικού πληθυσμού( 67.000χιλ. άνθρωποι που ζουν μέσα στο πάρκο) και των παραδοσιακών οικισμών. Για τους μοναχικούς ταξιδιώτες η κατασκήνωση βάσης του Έβερεστ είναι ο δημοφιλέστερος προορισμός διότι προσφέρει την δυνατότητα πανοραμικής άποψης της βόρειας πλευράς της υψηλότερης κορυφής του κόσμου.

Ο πιο ικανοποιητικός τρόπος για να φτάσεις είναι να κάνεις ένα τετραήμερο οδοιπορικό που ξεκινάει από την πόλη Shegar. Υπάρχει και η δυνατότητα πρόσβασης με αυτοκινητόδρομο, η οδική απόσταση από τη Shegar είναι 91χλμ. και διαρκεί 4 ώρες. Καλύψαμε αυτή τη διαδρομή με jeep και μικρές πεζοπορίες. Οι ημέρες που είχαμε στη διάθεσή μας αποδείχτηκαν λίγες, η ταξιδιωτική άδεια περιορισμένη και η εποχή προχωρημένη (τέλη Οκτωβρίου). Σύντομα τα περάσματα θα έκλειναν από το χιόνι.

Το μοναστήρι Rongbuk βρίσκεται στην άγρια κοιλάδα του Έβερεστ σε υψόμετρο 4.900μ.  Ιδρύθηκε το 1902 από έναν Lama  τάγματος Nyingmapa. Δεν είναι αρχαίο μοναστήρι, διεκδικεί όμως τον τίτλο του ψηλότερου στον κόσμο. Κάποτε είχε 500 μοναχούς, τώρα είκοσι μόνο ζουν εδώ. Στα φιλόξενα κελιά του βρίσκουν καταφύγιο οι κουρασμένοι ταξιδιώτες.

Φτάνοντας εδώ, βλέπουμε τον γίγαντα τυλιγμένο σε βαριά μαύρα σύννεφα, το κρύο τσουχτερό, το θερμόμετρο έδειχνε -5 C . Μια μεγάλη θλίψη μας κυρίευσε. Όμως, σε μερικές ώρες ο καιρός μας αποζημίωσε!!! Τα σκοτεινά, θυμωμένα απειλητικά σύννεφα διαλύθηκαν σαν από μαγεία και οι πύλες του ουρανού άνοιξαν. Ένας κόσμος φωτεινών χρωμάτων κάτω από τον βαθύ μπλε ουρανό απλώθηκε μπροστά μας, ένας πύρινος ήλιος φώτισε την χιονισμένη κορυφή που σχεδόν μας τύφλωσε με την λαμπρότητά της.

Δεν ξέρω πόσες ώρες έμεινα σε μια κατάσταση ενατένισης και εσωτερικής επικοινωνίας. Αυτή η μυστηριώδης χώρα προσφέρει ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για ψυχικά φαινόμενα. Βοηθάει το μεγάλο υψόμετρο και η σιωπή στην οποία λούζεται. Σ’ αυτή την απεραντοσύνη και το μεγαλείο του ορεινού τοπίου αντιλαμβάνεσαι πόσο στενή και περιορισμένη είναι η αποκαλούμενη πολιτισμένη ζωή μας.

Ο δρόμος της επιστροφής για την πόλη Tingri αποδείχθηκε πολύ δύσκολος διάσπαρτος με πέτρες. Κατεβαίναμε σε έρημες κοιλάδες που θύμιζαν Σαχάρα, πλάι σε ψηλές κορφές, άλλοτε σε χαμηλότερες περνώντας ανάμεσα σε βραχώδεις γκρεμούς. Είναι καλό να φεύγει κανείς μακριά από τους ανθρώπους και ν’ ανεβαίνει σε τέτοια υψόμετρα. Τέτοιες μέρες φυγής δεν πάνε χαμένες, φέρνουν μια νέα άποψη, μια καλύτερη προοπτική, μια πρόσθετη έμπνευση.

Ίσα που προλάβαμε να φτάσουμε στο Tingri. Την επόμενη ημέρα όλη η μεγαλοπρέπεια των παγωμένων βουνοκορφών, του  Cho-Oyu και του Everest περικύκλωσε το τοπίο. Η θερμοκρασία έπεσε στους -13c, το πέρασμα έκλεισε.

Ξεκινάμε για την τελευταία φάση του ταξιδιού, που παίρνει πάλι τη μορφή ανάβασης και κατάβασης μέχρι το πέρασμα Lalung-la(4990μ) που προσφέρει μια εκπληκτική άποψη του Shishapangma. Ακολουθεί το  Yakru-Shong La(5080μ).

Εδώ είχαμε μια ευχάριστη συνάντηση με πέντε Ολλανδούς ποδηλάτες οι οποίοι  συνοδεύονταν από ένα Νεπαλέζο ποδηλάτη και δυο  jeep 4Χ4. Αυτή η διαδρομή είναι ένας αγαπημένος προορισμός για τους ποδηλάτες βουνού, τη θεωρούν ως ταξίδι ενδυνάμωσης. Εδώ, τα φοβερά χιονοσκέπαστα βουνά υψώνονται ολόγυρα σαν φρουροί. Το τραχύ τοπίο, οι γυμνές βραχώδεις εκτάσεις, τα παράξενα σχήματα των Μάνι, γεμίζουν τον ταξιδιώτη με γαλήνη και ευτυχία.

Φτιάξαμε κι εμείς ένα Μάνι, όπως όλοι οι ταξιδιώτες που περνούν από εδώ. Η διαδικασία μας συνοδεύτηκε από ένα ιερό μάντρα. Ευχαριστήσαμε τις ευεργετικές δυνάμεις του σύμπαντος που είναι παρούσες στη Γή και τον Αέρα, Το Νερό και τη Φωτιά, όλα τα στοιχεία που στηρίζουν τη ζωή μας και χρησιμεύουν στην εκπλήρωση του έργου μας. Στη συνέχεια μπήκαμε σε μία απότομη κατάβαση μήκους πολλών χιλιομέτρων. Λίγο πριν την πόλη Nyalam, σταματήσαμε στο χωριό Gangka όπου βρίσκεται η σπηλιά του  Milarepa (12^ος αιώνας), του διάσημου μυστικιστή ποιητή που αφιέρωσε τη ζωή του στον ασκητισμό. Ένας αγαπημένος μάγος αλλά και άγιος των Θιβετιανών. Σωροί από φρεσκοκομμένα βότανα γέμιζαν με μυρωδάτο καπνό την ατμόσφαιρα. Την σιωπή έσπαγε το κουδούνισμα ενός μύλου προσευχής.

Έριξα μια τελευταία ματιά στην ιερή χώρα με την ευχή να ξαναγυρίσω κάποτε. Σύντομα το γυμνό τοπίο έμεινε πίσω. Μπήκαμε σε μία οργιώδη βλάστηση κι έναν ελικοειδή δρόμο ενός αβυσσαλέου βαράθρου, το «Φαράγγι του διαβόλου» Έτσι αποκαλούν αυτό το τμήμα της διαδρομής μέχρι την Zangmu. Το τελευταίο κομμάτι ήταν το σκληρότερο γιατί ήταν το τέλος.

Αυτό το ταξίδι ήταν μια γαλήνια εμπειρία, μια εκστατική ονειροπόληση, τόσο έντονη ώστε να είναι απερίγραπτη. Κανένας μέχρι τώρα δεν έχει εισέλθει στο Θιβέτ, χωρίς να πέσει κάτω από τη μαγεία του.