Monday, January 23, 2017

Η μάχη για την Παλμύρα είναι πολιτιστική και όχι πολιτική

Τους τελευταίους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Παλμύρας που είχαν μείνει «όρθιοι» κατέστρεψαν οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Μετά το ναό του Βάαλ, σειρά είχαν το Ρωμαϊκό Θέατρο και το Τετράπυλον. «Η μάχη για την Παλμύρα είναι πολιτιστική και όχι πολιτική. Δεν έχω καταλάβει πώς η διεθνής κοινότητα και αυτοί που μετέχουν στη συριακή σύγκρουση αποδέχθηκαν να πέσει η Παλμύρα», δήλωσε ο διευθυντής των συριακών αρχαιοτήτων Μααμούν Αμπντουλκαρίμ. 


Η Παλμύρα ήταν κάτι περισσότερο από μια απλή πόλη στον δρόμο του μεταξιού, ήταν η αρχή και το τέλος,  ήταν σημείο συνάντησης των πάντων.  Επί αιώνες υπήρξε η πλουσιότερη αλλά και η   λαμπρότερη πόλη του δυτικού δρόμου του μεταξιού, ήταν ο σταθμός αποστολής και άφιξης εμπορευμάτων ολόκληρου του κόσμου. Οι περισσότεροι έμποροι δεν πήγαιναν μακρύτερα από την Παλμύρα.

Εδώ  μπορούσαν να πουλήσουν όλα τα προϊόντα τους στις καλύτερες τιμές και επίσης ν' αγοράσουν εμπορεύματα καλύτερα από οπουδήποτε αλλού σε όλο το απέραντο μήκος των δρόμων του μεταξιού προς την Ανατολή.  Ένα ταξίδι με καραβάνι από την κινεζική πρωτεύουσα στην Παλμύρα και πίσω στην Κίνα, χρειαζόταν έξι χρόνια.

Από την Παλμύρα οι δρόμοι ήταν σχετικά σύντομοι για την Αττάλεια στις νοτιοανατολικές ακτές της Μεσογείου, αλλά και μέσω Πέτρας προς τον νότο για την Ερυθρά θάλασσα και από εκεί προς τα δυτικά για την Αλεξάνδρεια, που μαζί με τη Ρώμη ήταν οι βασικοί καταναλωτές των πανάκριβων εμπορευμάτων από τον ανατολικό κόσμο. 

Η Παλμύρα, που στα αραβικά ονομάζεται Ταντμόρ, ιδρύθηκε τον  2ο πχ αιώνα.  Ακόμη και σήμερα οι Άραβες που κατοικούν στα περίχωρά της πιστεύουν ότι δεν φτιάχτηκε από χέρια ανθρώπων αλλά ήταν δημιούργημα των ισχυρών θεών του βασιλιά Σολομώντα.Την εμπορική της σημασία απέκτησε ήδη από την προχριστιανική εποχή, από το εμπόριο μεταξύ Ρωμαίων και Πάρθων, αφού βρισκόταν στα σύνορα των δυο αυτών υπερδυνάμεων.

Οι Δρόμοι του Μεταξιού, κάποιοι από τους οποίους διέρχονταν απ’ τον Ευφράτη και την Παλμύρα  πήγαιναν πλάι-πλάι με τον Αραβικό Δρόμο του Λιβανιού, περνούσαν μέσα από την υπέρλαμπρη μητρόπολη. Οι φορτωμένες καμήλες περνούσαν σαν στολισμένες νύφες από τις πύλες της. Καμιά πόλη δεν ήταν τόσο απόλυτα εξαρτημένη από το εμπόριο, αλλά και καμιά δεν παρουσίαζε ένα τόσο  αριστοκρατικό και απόμακρο πρόσωπο όσο η Παλμύρα.

Την περίοδο της ακμής της Παλμύρας κατά τον 2ο πχ αιώνα, όταν βασίλευε η όμορφη και φιλόδοξη Ζηνοβία, οι επιτυχίες του περίφημου ιππικού της - που οι άνδρες του ίππευαν καμήλες αντί για άλογα - ήταν ξακουστές σ’ όλη την επικράτεια. Η Ζηνοβία - που ισχυριζόταν ότι η καταγωγή της «κρατούσε» από την Κλεοπάτρα - ήθελε να κάνει την Παλμύρα το αντίπαλον δέος της Ρώμης στην Ανατολή.


Πραγματοποίησε, έτσι, εκστρατείες στη Συρία, την Αίγυπτο και την Ανατολία, ενώ δεν δίστασε να κηρύξει τον εαυτό της αυτοκράτειρα και να δώσει στον γιο της τον τίτλο του Καίσαρα Αύγουστου. Κατάφερε, μάλιστα,  με τα στρατεύματά της να φτάσει μέχρι τον Νείλο, προκαλώντας την άμεση -και σφοδρή- αντίδραση της Ρώμης.

Η κατάληψη αλλά και η ανακατάληψη της Βασίλισσας της Ερήμου έτσι αβασάνιστα εγείρει πολλά ερωτήματα. Οι μαχητές του ISIS και τις δυο φορές κυριολεκτικά αιφνιδίασαν τους πάντες, εμφανίστηκαν ξαφνικά από το πουθενά  και ο κυβερνητικός στρατός εγκατέλειψε πανικόβλητος την πόλη. Λέγεται ότι ένας ιδιοκτήτης καφέ, την ώρα που αποχωρούσαν οι στρατιώτες και η αστυνομία, φώναζε «Προδοσία, είναι προδοσία». Και τώρα, τι γίνεται? Μήπως σύντομα θα έχουν την ίδια τύχη  κι’ άλλες αρχαιότητες στα παράλια της Μεσογείου? …